ދައުލަތުގެ މައިގަނޑު އާމްދަނީއެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަކުރެވިފައިވަނީ ޓެކުހުގެ ގޮތުގައި ލިބޭ އާމްދަނީ އާއި، ޓްކްސް ނޫން ގޮތްގޮތުން ލިބޭ އާމްދަނީ އާއި، ހިލޭ އެހީގެ ގޮތުގައި ލިބޭ އާމްދަނީއެވެ. 2023 ވަނަ އަހަރު ޖުމުލަގޮތެއްގައި ދައުލަތަށް އާމްދަނީ އާއި ހިލޭ އެހީގެ ގޮތުގައި ލިބޭނެކަމަށް ލަފާކުރެވިފައި ވަނީ 32,098.3 މިލައަން ރުފިޔާއެވެ. އެހެން އަހަރުތަކެކޭ އެއްފަދައިން 2023 ވަނަ އަހަރުވެސް ދައުލަތުގެ އާމްދަނީގެ އެންމެ ބޮޑު ބައެއް ހިއްސާ ކުރާނެކަމަށް ލަފާކުރެވެނީ ޓެކުހުގެ ގޮތުގައި ލިބޭ އާމްދަނީއެވެ.
ދައުލަތުން ކުރާ މައިގަނޑު ޚަރަދުތައް ބެހިގެން ވަނީ ދެ ބަޔަކަށެވެ. އެއީ، މުވައްޒަފުންގެ މުސާރައާއި އިނާޔަތްތަކަށް ކުރާ ޚަރަދާއި ރައްޔިތުންނަށް ދުވަހުން ދުވަހަށް ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ކުރާ (ރިކަރަންޓް ޚަރަދު) ޚަރަދެވެ. ހަމަމިއާއި އެކު، އުމްރާނީ ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއުތައް ކުރިއަށް ގެންދިޔުމަށް ބޭނުންވާ ހަރުމުދަލަށް ހޭދަވާ ޚަރަދުތައްވެސް (ކެޕިޓަލް ޚަރަދު) ހިމެނެއެވެ.
2023 ވަނަ އަހަރަށް އެކުލަވާލާފައިވާ ބަޖެޓުގެ ތެރެއިން ދައުލަތުގެ ޖުމުލަ ޚަރަދަކީ 40,557.8މިލިއަން ރުފިޔާއެވެ. ބަޖެޓާއި ޚަރަދުގެ ތަފާތަކީ، ޚަރަދަކީ ޖުމުލަ ބަޖެޓުން ލޯނު އަނބުރާ ދެއްކުމަށާއި ބޭރުގެ މާލީ އިދާރާތަކަށް ދައްކާ ރައުސުލްމާލު ކެނޑުމަށްފަހު ހޯދޭ އަދަދެކެވެ.
ދައުލަތުގެ މައިގަނޑު އާމްދަނީއެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަކުރެވިފައިވަނީ ޓެކުހުގެ ގޮތުގައި ލިބޭ އާމްދަނީ އާއި، ޓްކްސް ނޫން ގޮތްގޮތުން ލިބޭ އާމްދަނީ އާއި، ހިލޭ އެހީގެ ގޮތުގައި ލިބޭ އާމްދަނީއެވެ. 2023 ވަނަ އަހަރު ޖުމުލަގޮތެއްގައި ދައުލަތަށް އާމްދަނީ އާއި ހިލޭ އެހީގެ ގޮތުގައި ލިބޭނެކަމަށް ލަފާކުރެވިފައި ވަނީ 32,098.3 މިލައަން ރުފިޔާއެވެ. އެހެން އަހަރުތަކެކޭ އެއްފަދައިން 2023 ވަނަ އަހަރުވެސް ދައުލަތުގެ އާމްދަނީގެ އެންމެ ބޮޑު ބައެއް ހިއްސާ ކުރާނެކަމަށް ލަފާކުރެވެނީ ޓެކުހުގެ ގޮތުގައި ލިބޭ އާމްދަނީއެވެ.
ބަޖެޓު 2023 ގައި މިދާއިރާގެ މުވައްޒަފުންގެ ޚަރަދަށް 2,469 މިލިއަން ރުފިޔާ ހިމަނާފައިވާނެއެވެ.
މިބައިގައި އެންމެ ބޮޑު ބައެއް ހިއްސާކުރަނީ މަސައްކަތްތެރިންނާއި ވިޔަފާރިވެރިން ކުރިއެރުވުމަށާއި އިގުތިސާދު ސިންދަފާތުކުރުމަށް ކުރެވޭ ޚަރަދުތަކަށެވެ.
މަތީ ސާނަވީ ތައުލީމުގެ ޚަރަދަށް 2023 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގައި 857 މިލިއަން ރުފިޔާ ހިމަނާފައިވާނެއެވެ.
މިބައިގައި ހިމެނޭ ބައިތަކުގެ ތެރެއިން ގެދޮރު އިމާރާތްކުރުމަށާއި ޖަމާއަތުގެ ފައިދާއަށްޓަކައި ދެވޭ ހިދުމަތްތަކަށް 2023 ވަނަ އަހަރަށް ބަޖެޓުކޮށްފައިވާނެއެވެ. މިބައިގައި ދެން ހިމެނިފައިވާނީ ބޯފެން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ކުރާ ޚަރަދެވެ.
މިބައިގެ ޚަރަދުތައް ހިނގަނީ ހަމަހަމަ މުޖުތަމައެއް ގާއިމުކުރުމަށެވެ.
މިބައިން ކުރެވޭ ޚަރަދުތަކުގެ ތެރޭގައި ކުނި މެނޭޖްކުރުން، ފެންހިންދުމުގެ ނިޒާމު ގާއިމުރުން އަދި، ގޮނޑުދޮށް ހިމާޔަތްކުރުން ފަދަ ކަންކަން ހިމެނެއެވެ. މިގޮތުން އެކި ރަށްރަށުގައި ނަރުދަމާގެ ނިޒާމު ގާއިމުކުރުމަށް 822.7 މިލިއަން ރުފިޔާ ހޭދަވާނެއެވެ.
މިބައިގެ އެންމެ ބޮޑު ޚަރަދެއް ކުރެވެނީ އަމަންއަމާންކަން ގާއިމުކުރުމަށާއި ރާއްޖޭގެ ބޯޑަރު ކޮންޓްރޯލްކުރުމަށެވެ.
ރައްޔިތުންނަށް ދެވޭ އާންމު ހިދުމަތްތަކަށް 2023 ވަނަ އަހަރު ޖުމުލަ 2,039.4 މިލިއަން ރުފިޔާ ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން ޚަރަދުކުރުމަށް ވަނީ ކަނޑައަޅާފައެވެ. މިގޮތުން ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކުރުމާއި، ގާނޫނުތައް ހެދުމާއި، މާލީ އަދި ފިސްކަލް ކަންތައްތަކާއި ޚާރިޖީ ސިޔާސަތުތަކަށް ކުރާ ޚަރަދަށް 1,815.5 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކޮށްފައިވާއިރު، އާންމު ހިދުމަތްތަކަށް ބަޖެޓުކޮށްފައިވަނީ 195.3 މިލިއަން ރުފިޔާއެވެ.
އިޖުތިމާއީ އަދި ދީނީ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ސަރުކާރުން ވަނީ ހާއްސަ ސަމާލުކަމެއް ދީފައެވެ. މިގޮތުން 2023 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުން އިޖުތިމާއީ އަދި ދީނީ ކަންކަމަށް ޚަރަދުކުރުމަށް 957.7 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކުރެވިފައި ވެއެވެ. މިބަޔަށް ކުރެވޭ ޚަރަދުތަކަށް އަލިއަޅުވާލާއިރު ދީނީ ހިދުމަތަށް 369.6 މިލިއަން ރުފިޔާ ކަނޑައެޅިފައިވާއިރު މުނިފޫހި ފިލުވުމަށާއި ކުޅިވަރު ހަރަކާތްތަކަށް ޚަރަދުކުރުމަށް 430.7 މިލިއަން ރުފިޔާ ވަނީ ކަނޑައެޅިފައެވެ.
ދަރަނި އަދާކުރުމަށް 2023 ވަނަ އަހަރު 5,537.9 މިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުކުރެވިފައިވެއެވެ. މި ބައިން 2,101.1 މިލިއަން ރުފިޔާ ދަރަނި އަދާކުރުމަށް އެކަށައެޅިފައިވާއިރު، ދަރަނީގެ ޚިދުމަތުގެ އަގު އަދާކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވަނީ 3,436.8 މިލިއަން ރުފިޔާއެވެ.
Republic of Maldives
Tel: 1617
Tel: +(960) 334 9200
Fax: +(960) 333 8034
E-mail: [email protected]